Суханронии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар Форуми иқтисодии давлатҳои Осиёи Марказӣ ва Олмон

Ҳамтоёни муҳтарам,

Муҳтарам хонум Катрина Клаас,

Муҳтарам иштирокчиёни Форум!

Пеш аз ҳама мехоҳам ба Кумитаи шарқии иқтисоди Олмон барои фароҳам овардани шароити мусоид ҷиҳати баргузории форуми имрӯза изҳори сипос намоям.

Масъалаҳои тавсеаи ҳамкории тиҷоратию иқтисодӣ ва сармоягузорӣ бо Ҷумҳурии Федеративии Олмон аз самтҳои афзалиятноки муносибатҳои мо ба шумор мераванд.

Бо шарофати дастовардҳои назарраси даврони соҳибистиқлолӣ Тоҷикистон босуръат тараққӣ карда истодааст.

Ҳадафҳо ва афзалиятҳои асосии рушд дар Стратегияи миллии рушди мамлакат барои давраи то соли 2030 муайян шудаанд.

Тибқи Стратегияи мазкур аз ҷониби Ҳукумат айни замон ислоҳоти васеъмиқёси иқтисодӣ татбиқ мешавад, ки ба таъмини рушди устувор нигаронида шудааст.

Дар ин раванд Тоҷикистон солҳои тӯлонӣ бо ниҳодҳои молиявии байналмилалӣ ва дигар шарикони рушд ҳамкории муваффақона дорад.

Бо дастгирии онҳо дар тамоми соҳаҳо садҳо лоиҳаву барномаҳои сармоягузорӣ дар Тоҷикистон амалӣ гардиданд.

Илова бар ин, мо ҳоло даҳҳо лоиҳаи дигар дорем, ки ба маблағи умумии 4,5 миллиард доллари ИМА амалӣ карда мешаванд.

Созмонҳои молии байналмилалӣ имрӯз Тоҷикистонро ҳамчун давлати дорои иқтисоди босуръат рушдёбанда арзёбӣ менамоянд.

Таъкид менамоям, ки суръати миёнаи солонаи рушди иқтисоди мамлакат дар давоми даҳ соли охир беш аз ҳафт фоизро ташкил додааст.

Дар Тоҷикистон бахши хусусӣ рушд менамояд, ки саҳми он дар истеҳсоли мол ва хизматрасонӣ тақрибан 90 фоизро ташкил медиҳад.

Барои ҷалби сармояи хориҷӣ шароити зарурӣ фароҳам оварда шуда, савдои байналмилалӣ вусъат меёбад.

Қонунгузории мамлакат барои ҳифзи соҳибкорӣ ва сармоягузорӣ имтиёзҳои зиёд ва кафолатҳои васеи ҳуқуқӣ фароҳам овардааст.

Узвияти давлати мо дар Созмони ҷаҳонии савдо ва як қатор конвенсияҳои байналмилалӣ оид ба ҳифзи ҳуқуқи сармоягузорон низ мутобиқати қонунгузории мамлакатро ба меъёрҳои байналмилалӣ собит менамояд.

Дӯстони азиз,

Тоҷикистон дорои сарватҳои фаровони табиӣ, махсусан захираҳои обу маъдан мебошад.

93 фоизи қаламрави Тоҷикистонро кӯҳҳо бо 13 ҳазор пирях, ки манбаи асосии оби нӯшокӣ мебошанд, ташкил медиҳанд.

Зиёда аз 60 дарсади манбаъҳои оби Осиёи Марказӣ дар Тоҷикистон ташаккул меёбанд.

Точикистон дар ҷаҳон аз рӯи захираҳои умумии гидроэнергетикӣ ҷойи ҳаштум ва аз ҷиҳати захираи хоси онҳо ба ҳар сари аҳолӣ ҷои дуюмро ишғол менамояд.

Имрӯз аз ин иқтидор ҳамагӣ 5 фоиз истифода карда мешавад.

Наваду ҳашт фоизи неруи барқи Тоҷикистон аз манбаъҳои барқароршавандаи «энергияи сабз» истеҳсол мегардад.

Аз рӯи ин нишондод Тоҷикистон дар ҷаҳон дар ҷойи шашум қарор дорад.

Мо нақша дорем, ки иқтидори истеҳсоли энергияи аз лиҳози экологи тозаи худро дар ояндаи наздик ҳамчун манбаи асосии пешбурди «иқтисоди сабз» ду баробар афзоиш диҳем.

Дар ин самт мо барои ҳамкории созанда ва судманд бо тамоми ҷонибҳои манфиатдор омода мебошем.

Рушди «иқтисоди сабз» яке аз ҳадафҳои асосии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳисоб меравад.

Дар Тоҷикистон имконият фароҳам аст, ки тавассути истифода аз «энергияи сабз» бо таъсири камтарин ба муҳити зист истеҳсолоти дорои талаботи зиёд ба энергия ҷойгир карда шавад.

Истифодаи самараноки ин иқтидор сармоягузории зиёд ва ҷорӣ намудани технологияҳои навро тақозо менамояд.

Иқтидори гидроэнергетикии Тоҷикистон дар якҷоягӣ бо технологияҳои нав имкон медиҳад, ки алюминий ва дигар металлҳо, инчунин маҳсулоти тайёр аз онҳо бо ҳадди камтарини ихроҷи карбон истеҳсол карда шавад.

«Ширкати алюминии тоҷик» (ТАЛКО), ки дар истеҳсолот неруи барқи аз ҷиҳати экологӣ тозаро истифода менамояд, имрӯз аллакай ба панҷгонаи беҳтарин истеҳсолкунандагони ҷаҳонии «алюминийи сабз» ворид шудааст.

Истеҳсоли «алюминийи сабз», мис ва литий дар Тоҷикистон метавонад барои сармоягузорӣ дар истеҳсоли автомобилҳои барқӣ бартарӣ дошта бошанд.

Ҳамчунин бояд таъкид намуд, ки дар ояндаи наздик дар кишварҳои Иттиҳоди Аврупо маҳсулоте, ки бо истифода аз «энергияи сабз» истеҳсол мегардад, аз андози карбон озод карда мешавад.

Бо назардошти ин ва захираҳои мавҷудаи меҳнатӣ дар оянда истеҳсоли маҳсулоти саноатӣ дар Тоҷикистон, ки барои содирот ба бозорҳои Аврупо нигаронида шудааст, манфиатовар мегардад.

Бахши истеҳсоли саноатӣ, пеш аз ҳама, саноати кӯҳӣ, металлургӣ, сабук ва хӯрокворӣ, инчунин кооператсия самти мутақобилан судманди ҳамкории мо ба ҳисоб меравад.

Саноати истихроҷи маъдан низ дар Тоҷикистон бинобар сабаби талаботи зиёд ба захираҳои комилан зарурии маъданӣ дурнамои хуб дорад.

Дар Тоҷикистон тақрибан 40 намуд металл ва масолеҳ истихроҷ карда шуда, 800 кони маъданҳои полиметаллӣ, металлҳои нодир ва қиматбаҳо муайян ва кашф гардидааст, ки қисман барои азхудкунии саноатӣ омода мебошанд.

Истеҳсоли мис, нуқра, тилло, сурб, сурма, руҳ, литий, волфрам, симоб, металлҳои нодир, сангҳои қиматбаҳо ва нимқиматбаҳо, намаки сангӣ ва як қатор маъданҳои дигар дурнамои хуб дорад.

Дар соҳаи саноати сабук ва хӯроквории Тоҷикистон таваҷҷуҳи асосӣ ба ташкили кластерҳо барои коркарди амиқи ашёи хоми маҳаллӣ, пеш аз ҳама, маҳсулоти кишоварзӣ ва нахи пахта то маҳсулоти ниҳоии дорои арзиши баланди иловашуда нигаронида шудааст.

Ҳамкории мо дар саноати химия, фарматсевтика ва истеҳсоли масолеҳи сохтмонӣ дар асоси ашёи хоми маҳаллӣ низ метавонад ба ҳар ду ҷониб манфиатовар бошад.

Дар заминаи таъмини амнияти озуқаворӣ мо ба густариши ҳамкорӣ бо Олмон дар соҳаи кишоварзӣ, ки солҳои охир дар Тоҷикистон босуръат рушд менамояд, манфиатдор мебошем.

Дар ин самт мо метавонем аз имконияти Тоҷикистон барои истеҳсол ва содироти маҳсулоти аз лиҳози экологӣ тоза ба бозорҳои Аврупо самаранок истифода намоем.

Ҳукумати Тоҷикистон барои рушди соҳаи сайёҳӣ ва истифодаи иқтидори бузурги он, бахусус сайёҳии кӯҳнавардӣ, экологӣ ва солимгардонӣ тадбирҳои зарурӣ меандешад.

Бо ин мақсад ҷорӣ гардидани низоми бераводиди якҷониба барои шаҳрвандони як қатор давлатҳо, аз ҷумла Олмон имкон медиҳад, ки дар Тоҷикистон сӣ рӯз бе раводид қарор дошта бошанд.

Мо ҳамчунин ба ҳамкории мутақобилан судманд бо ҷониби Олмон дар рушди бахшҳои молия ва бонкдорӣ, бахусус истифодаи қоғазҳои қиматноки сабз ва рақамисозии иқтисоди Тоҷикистон манфиатдор ҳастем.

Дар хотима мехоҳам таъкид намоям, ки бартариҳои зикргардидаи Тоҷикистон, аз ҷумла:

— мавҷудияти захираҳои бузурги табиӣ, аз ҷумла захираҳои муҳимми маъдан ва ашёи хом;

— имконияти бузурги истеҳсоли энергияи сабз;

— мавҷудияти захираҳои кофии меҳнатӣ ва нишондиҳандаҳои мусбати демографӣ,

асоси ҳамкории мутақобилан судманди мо мебошанд.

Ба ҳамаи шумо саломатӣ ва муваффақият орзу менамоям.

Ташаккур барои таваҷҷуҳатон!